Badanie ph gleby

 

 

Czym jest gleba?

Gleba to powierzchniowo, biologicznie czynna warstwa skorupy ziemskiej, ukształtowana przez procesy glebotwórcze. Gleba jest tylko bardzo cienką (około 200 cm) wierzchnią warstwą, w której rośnie cała roślinność.

Niezależnie od miejsca gdzie się znajdujemy, gleba składa się z trzech głównych składników: nieorganicznych, organicznych i mikroorganizmów.

- część nieorganiczna gleby zawiera minerały, z których korzyści czerpią rośliny. Myśląc o glebie, mamy tendencję do myślenia tylko o minerałach. Nieorganiczna część gleby zawiera również ciecze (wodę) i gazy (powietrze).

- część organiczna składa się z resztek roślinnych i zwierzęcych, humusu glebowego oraz organicznych produktów działalności życiowej organizmów glebowych.

- organizmów żywych żyjących w glebie, których nie da się zobaczyć gołym okiem i to one pomagają rozbić martwy materiał do gleby.

 

 

Czym jest pH?

Podczas pomiaru pH mierzymy ilość jonów hydroniowych w roztworach.

Im wyższe stężenie jonów hydroniowych (wodorowych), tym odczyn próbki jest bardziej kwaśny. Im niższe stężenie jonów, tym bardziej próbka jest zasadowa. Substancje mające pH między 0 a 7 mają odczyn kwasowy, a między 7 a 14 mają odczyn zasadowy. W przypadku, gdy pH jest równe 7 mówi się, że odczyn substancji jest obojętny - nie kwaśny i nie zasadowy.

 

 

 

Dlaczego należy badać pH gleby?

Dla zapewnienia optymalnego wzrostu roślin, ważne jest prawidłowe pH gleby. Umożliwia im swobodny dostęp do składników odżywczych. Ponadto pH gleby pomaga nam określić, które rośliny najbardziej nadają się do uprawy na danym obszarze.

  

Czynniki wpływające na pH gleby

Głównymi czynnikami wpływającymi na pH gleby są klimat, pogoda, inne rośliny, pH wody wykorzystywanej do nawadniania, rodzaj gleby, rodzaj stosowanego nawozu i dostępność składników odżywczych.

 

 

Nawożenie

Proces nawożenia gleby jest bardzo ważnym czynnikiem w uprawie roślin. Dzieki nawożeniu dostarczamy w ten sposób dodatkowych składników pokarmowych potrzebnych roślinom do optymalnego wzrostu. Dobór nawozu jest jest ściśle związany z aktualnym pH gleby, gdyż nie chcemy zaburzać warunków uprawy. Znając pH gleby możemy dobrać odpowiednią ilość i rodzaj nawozu. Nawozy sztuczne to nic innego jak związki chemiczne, głównie związki azotowe, które maja zdolność do obniżania pH. Zawarte w nawozach związki organiczne po rozpuszczeniu w wodzie znacznie zakwaszają glebę.

 

Pobieranie składników odżywczych

Odczyn ph ma bardzo ważny wpływ na to czy rośliny są w stanie wchłonąć składniki odżywcze. Nadmiarowe składniki odżywcze takie jak wapń i fosfor wiążą się z innymi substancjami, tworząc związki, które rośliny nie są w stanie wchłonąć.
Większość składników odżywczych jest dostępna, gdy gleba jest lekko kwaśna, ale różne rośliny rozwijają się w różnych zakresach pH w zależności od ich specyficznych wymagań żywieniowych.
Każda roślina ma określone prefernecje odnośnie ph gleby. Jabłonie (pH 5 - pH 6,5), ziemniaki (pH 4,5 - pH 6) i orchidee (pH 4,5 - pH 5,5), natomiast akacje i drzewa orzechowe wolą glebę o przedziale 6-8, czyli okolice odczynu obojętnego. Warto odczytać w jakiej glebie optymalnie będą się rozwijać rośliny, które chcemy hodować. Typowy zakres pH dla naturalnej gleby mieści się od 4 do 8, jeśli wartości są poza zakresem warto zastanowić się nad poprawieniem struktury gleby.

 

 

 

Zmiana ph gleby

Jeżeli odczyn gleby jest zbyt kwasowy - najpopularniejsza opcja to wapno, węglan wapnia i zmielone skorupy jaj.
Natomiast jeśli gleba ma za wysokie pH, można dodać gips, siarczan żelaza, kwas siarkowy lub chlorek wapnia.
Częste nawadnianie gleby może pomóc obniżyć pH. Należy jednak uważać, aby nie podlewać roślin gdy rozpoczęliśmy proces zmiany ph gleby, ponieważ może to spowodować pojawienie się chorób, a składniki odżywcze w glebie mogą zostać rozcieńczone lub wypłukane.

W jaki sposób przeprowadzić badanie pH gleby?

Dwa podstawowe sposoby badania pH gleby z próbek polowych to analiza zawiesiny i bezpośrednie badanie gleby. Jeżeli badanie będziemy prowadzić obiema metodami to ważne jest, aby próbki gleby i testy odbywały się w tych samych miejscach i w ten sam sposób za każdym razem.

 

 

Badanie pH za pomocą wodnej zawiesiny

Metoda badania zawiesiny pozwala uzyskać reprezentatywną próbkę i badanie całego obszaru za pomocą jednego testu. Należy pamiętać, że odczyn gleby może zmieniać się na niewielkim obszarze. Gleba powinna być pobierana z tej samej głębokości za każdym razem, gdy chcemy ją zbadać.

 

 

Pomiar bezpośredni pH gleby za pomocą mierników ogrodniczych

Jak wykonać pomiar pH bezpośrednio w glebie
Należy wykonać mały otwór w ziemi. Otwór powinien mieć tę samą głębokość za każdym razem, gdy wykonujemy analizę, aby uniknąć rozbieżności w pomiarze. Nalewamy do otworu trochę wody destylowanej lub dejonizowanej do otworu; ważne, żeby gleba była wilgotna, ale nie nasycona wodą. Czekamy ok 5 min. Umieszczamy element pomiarowy w otworze i czekamy, aż wynik się ustabilizuje i odczytujemy wynik.

 

 

Pomiar ph za pomocą papierków wskaźnikowych

Do pomiaru wykorzystujemy paski testowe pH (zwane również papierkiem lakmusowym) są papierowymi paskami nasyconymi barwnikami wrażliwymi na pH. Po wystawieniu na działanie wilgotnej substancji paski zmieniają kolor w stosunku do pH tej substancji. Zmiana koloru odpowiada karcie kolorów dołączonej do pasków testowych. Paski testowe pH charakteryzują się dużą niedokładnością pomiaru; ich rozdzielczość wynosi 0,5 jednostek pH. Oznacza to, że najbliższe wyniki testu, jakie można uzyskać dla prawdziwego pH gleby, to +/- 0,5 pH. Różnica 0,5 jednostki pH oznacza większy koszt obróbki gleby.

 

 

 

Zestawy testerów pH gleby

Zestawy te są jak paski testowe, ponieważ są łatwe w użyciu, ale mają również kilka wad. W czasie badania dodawajemy glebę, wodę destylowaną lub dejonizowaną i niektóre substancjie chemiczne (opisane w instrukcji uzytkowania). Paski testowe, reagują na pH w próbce, poprzez zmianę koloru. Podobnie jak paski testowe, ocena zmiany koloru zestawów testowych będzie subiektywna, a odczyty mogą się różnić w zależności od osoby przeprowadzającej testy. Zestawy testerów pH mają rozdzielczość na poziomie od 1 do 0,5 jednostki pH i są przypisane do różnych zakresów pH.

 

 

Kieszonkowe testery cyfrowe pH gleby

Kieszonkowe testery pH gleby są cyfrowymi, przenośnymi przyrządami, które do pomiaru wykorzystują elektrodę pH. Elektrody pH jest integralną częścią testera, a wszystko jest zamknięte w trwałej obudowie. Metoda ta posiada dużo większą dokładność niż zestawy testerów czy papierki wskaźnikowe. Po wykonanym pomiarze wynik badania wyświetlany jest bezpośrednio na ekranie urządzenia. Zazwyczaj rozdzielczość wynosi od ok. 0,1 do 0,01 jednostek pH.

 

 

Przenośne mierniki pH gleby

Przenośne mierniki pH gleby są one bardzo wygodnym sposobem otrzymania wyniku o laboratoryjnej dokładności w testach terenowych. Nieco większe niż testery kieszonkowe, oferują dużo więcej funkcji, od testowania wieloparametrowego po rejestrację danych. Posiadają kompensację temperatury, zintegrowany lub oddzielny czujnik temperatury. Ich rozdzielczość wynosi 0,001 jednostek pH.

 

 

Pielęgnacja elektrod do pH gleby

Podczas korzystania z urządzeń zawierających elektrody niezbędna jest odpowiednia konserwacja i czyszczenie urządzeń, co przekłada się na dłuższą ich żywotność. Jeżeli chsesz długo korzystać z miernika ph należy przestrzegać następujące zasady: regularnie czyść, często kalibruj i korzystaj wiecznie.

 

 

 

"Czyść regularnie"

Podczas analiz pH gleby ważne jest właściwe oczyszczanie elektrody pH, ponieważ gleba może zatkać złącze. Jeśli gleba utknie na elektrodzie, nie należy jej wycierać! Zamiast tego trzeba przepłukać elektrodę wodą destylowaną.

W przypadku, gdy gleba solidnie przywrze do elektrody, należy namoczyć ją w roztworze czyszczącym, dedykowanym dla osadów glebowych lub pozostałości humusowych i na koniec spłukać wodą destylowaną. Oba powyższe rozwiązania pomagają usunąć pozostałości po spłukaniu elektrod wodą destylowaną. Roztwór do osadów gruntowych jest idealny do osadów gruntowych, ogólnych zanieczyszczeń rolniczych, natomiast roztwór do pozostałości humusowych dedykowany jest do gleb wysoko organicznych np. kompostów.

 

 

"Często kalibruj"

Kalibracja elektrody zapewnia największą dokładność podczas pomiarów pH gleby. Kalibracja pomoże skorygować elektrodę, ponieważ jej reagowanie zmienia się w czasie z powodu starzenia się oraz innych czynników.

Wygląd rośliny nie zawsze ma związek z brakującymi składnikami w glebie. Może to mieć zawiązek z tym, że zbyt kwaśna gleba blokuje jego wchłanianie do rośliny.

 

Skutki zbyt niskiego pH gleby (kwaśna ziemia)

- żółknięcie liści
- życie w podłożu jest zahamowane
- niektóre minerały są bardziej rozpuszczalne takie jak magnez, aluminium żelazo, prowadzić to może do zatruwania otoczenia bryły korzeniowej
- szybki rozkład związków powodować może niedobory potasu, fosforu, magnezu czy molibdenu
- ogólnie mogą występować niedobory co jest pewne przy niskim pH

 

Poziom pH gleby jest zbyt wysoki (gleba zasadowa)
- słaba rozpuszczalność większości minerałów, doprowadzić może to do wytrącania się związków żelaza, wapnia czy fosforanów
- słabe wchłanianie najbardziej manganu, żelaza i fosforanów, a także cynku, boru i miedzi, skutkuje to pojawianiem się niedoborów, najbardziej gdy mamy zimne i wilgotne podłoże
- szybszy rozkład materiałów organicznych w bardziej glebach piaszczystych

Czasem ciężko jest zdecydować patrząc na roślinę czy mamy do czynienia ze zbyt niskim pH czy za wysokim czy też z brakiem składników odżywczych, czasem objawy mogą wyglądać podobnie. Najbardziej wiarygodnym będzie zrobienie pomiarów podłoża.