Nawożenie trawnika przez cały rok

 

Nie każdy ogrodnik widzi potrzebę nawożenia trawnika. Trawa to roślina, która ukorzenia się dość płytko. Bardzo szybko zużywa dostępne w górnej warstwie gleby składniki odżywcze, co zawsze negatywnie odbija się na jej wyglądzie. Trawnik staje się mniej gęsty, może wysychać lub żółknąć oraz może być bardziej podatny na ekspansję chwastów, które są odporniejsze na gorsze warunki glebowe. Proces prawidłowego nawożenia trawnika to jeden z najważniejszych zabiegów, gwarantujących uzyskanie ładnej, gęstej i dobrze wybarwionej murawy. Niektórzy ograniczają zabiegi pielęgnacyjne w ogrodzie do koszenia trawy i jej podlewania. Tymczasem prawidłowe nawożenie trawnika może zrobić dla murawy więcej niż się spodziewamy. Odpowiednio nawożony trawnik ma ciemnozielony kolor, zwartą darń odporną na suszę i mróz. Właściwa pielęgnacja to klucz do utrzymania gęstego i intensywnie zielonego trawnika przez długie lata. Regularnie dostarczając trawie niezbędnych składników odżywczych, możemy pobudzić jej wzrost, zwiększyć odporność na choroby i niekorzystne warunki środowiskowe. Okazuje się, że ten prosty zabieg w dużej mierze wpływa na wygląd trawnika – jego kolor, moc oraz gęstość. Wszystko zależy od tego, kiedy przeprowadzimy zabieg i jaki nawóz wybierzemy. Pierwsze nawożenie przeprowadza się wiosną, tuż po pierwszym koszeniu, drugie w połowie czerwca, a trzecie maksymalnie dwa miesiące później. Ważne jest, by nawóz jesienią na trawniku pojawił się najpóźniej w pierwszej połowie września, gdyż późniejsze nawożenie spowoduje rozrost trawy w okresie, gdy nie powinna on już mocno rosnąć oraz spowoduje zmniejszenie jej odporności na mróz. Dopasujmy nawóz do warunków glebowych, ale też rodzaju trawy, jaką zasialismy, pory roku i wreszcie oczekiwanych efektów. Nawożenie trawnika wykonuje się po wcześniejszym skoszeniu trawy, najlepiej w pochmurny dzień, kiedy trawa nie jest zbytnio nagrzana przez słońce. Nawóz rozsypujemy równomiernie na całej powierzchni trawnika. Nawozy granulowane należy nanosić na suchą murawę, aby granulki nie przyklejały się do źdźbeł, może wtedy łatwo dojść do ich spalenia. Przed rozsypaniem nawozu murawę trzeba mocno wygrabić aby lekko spulchnić glebę. Dzięki temu nawóz do trawy szybciej wniknie w okolice jej korzeni. Niektóre nawozy przyspieszają wzrost trawy, inne pobudzają ją na wiosnę, a jeszcze inne chronią przed przymrozkami. Idealnie warunki do nawożenia panują wtedy, gdy ziemia jest lekko wilgotna, ale źdźbła trawy pozostają suche. Dobrze sprawdza się także rozrzucanie nawozu przed zapowiadanymi opadami – deszcz spłukuje drobinki środków wzmacniających i rozprowadza je po podłożu, a my nie musimy podlewać trawnika. Bardzo niekorzystne jest natomiast nawożenie trawników w czasie suszy, gdyż specyfik będzie zalegał na powierzchni, co może skutkować wypaleniem trawy. W takich warunkach użycie wielu litrów wody na trawniku może nie wystarczyć, by dobrze rozpuścić nawóz. Wyschnięta powierzchnia gleby może tworzyć skorupę, przez którą trudno będzie przedostać się wodzie zawierającej składniki odżywcze.
Nawozy możemy podzielić nie tylko ze względu na to, jak działają, ale też na to, jaką formę przybierają. Wyróżniamy:

- nawozy płynne – działają dolistnie i doglebowo. Aplikując płynny nawóz do trawników, możemy oczekiwać dobrych rezultatów w krótkim czasie, jednak działają stosunkowo niedługo,

- nawozy sypkie - czyli nawozy granulowane są rozsypywane na murawę, a następnie podlewane. Granulki powoli rozpuszczają się, uwalniając potrzebne trawie substancje i wpływając na pH gleby. Powolne rozpuszczanie ma tę zaletę, że działa stopniowo, lecz przez długi czas i nie powoduje przypalenia trawnika.

Dobrze dobrany nawóz pod kątem konsystencji sprawi, że nawożenie trawnika będzie wygodniejsze i przyniesie dobre efekty. Warto również pamiętać, że nawożenie trawnika zimą nie jest wskazane. W naszym klimacie wszelkiego rodzaju rośliny, w tym również wszystkie gatunki traw, zimą mają okres spoczynku. Sztuczne pobudzanie ich do życia nawozem nie powinno mieć miejsca!

 

Czym nawozić trawnik?

Przeglądając nawozy do trawników można zauważyć, że przeważają wśród nich te wieloskładnikowe. Do nawożenia trawnika można zastosować uniwersalne nawozy ogrodnicze (np. Azofoska czy Polifoska) lub specjalistyczne nawozy do trawników (np. marki Pokon, Agrecol, Substral, Compo, Florovit, Fructus i inne). Są to zarówno specyfiki uniwersalne, które pozwalają dbać o ładny wygląd trawnika, jak i nawozy specjalnego przeznaczenia. Wśród tych ostatnich warto wymienić choćby te do stosowania na trawniku z mchem, bo takie charakteryzują się dużą zawartością żelaza, nawóz zwalczający chwasty czy regenerujący nawóz do trawnika, umożliwiający lepsze połączenie rośliny z glebą. Najlepiej wybierać nawozy granulowane lub nawozy w płynie (do rozcieńczenia z wodą), lepiej nie wybierać nawozów pylistych, gdyż są trudne w stosowaniu. Nawóz należy równomiernie rozprowadzić po całej murawie. Uwalnianie składników odżywczych jest zależne od wilgotności i temperatury, dzięki czemu trawy otrzymują dawkę substancji dostosowaną do aktualnych potrzeb. Nawożenie przy użyciu nawozów długo działających zwykle wykonuje się na początku sezonu wegetacyjnego – wczesną wiosną. Niewłaściwa aplikacja może bowiem doprowadzić do spalenia niektórych fragmentów murawy i niedożywienia innych. W mniejszych ogrodach nawożenie trawnika można wykonać ręcznie (metodą na krzyż). Na większych obszarach nawóz najlepiej rozprowadzić przy użyciu siewnika. By uniknąć przenawożenia trawy, powinniśmy zawsze przestrzegać dawkowania zalecanego przez producenta. Nawożenie trawnika warto poprzedzić analizą podłoża. Nawóz nie tylko dostarcza składniki pokarmowe, ale też zwiększa odporność trawnika i niszczy chwasty.

 

Jak często nawozić trawnik?

 

Do nawożenia trawników wykorzystujemy nawozy mineralne do trawnika oraz nawozy organiczne. Częstotliwość nawożenia trawnika uzależniona jest od stopnia eksploatacji i funkcji murawy oraz rodzaju stosowanego nawozu. Trawnik powinniśmy nawozić 3 razy w roku. Pierwsze, wiosenne nawożenie trawnika, przeprowadzamy na przełomie marca i kwietna, tuż po pierwszym koszeniu. Kolejne nawożenie trawnika wykonujemy w czerwcu. Ostatnie nawożenie wykonujemy zaś nie później niż w połowie września. Późniejsze stosowanie nawozów, a szczególnie tych zawierających azot, powoduje nadmierny przyrost trawy i obniża jej odporność na choroby i mróz.

 

Pierwsze nawożenie trawnika

Nowy trawnik zakładamy na odpowiednio przygotowanym podłożu – oczyszczonym z chwastów i korzeniu, przekopanym i spulchnionym. Czasem jednak to za mało, zwłaszcza, gdy warunki glebowe nie są sprzyjające. Wtedy możemy zastosować nawóz do trawnika, który w zależności od potrzeb: rozluźnia glinę (mieszanka torfu z piaskiem), zmienia proporcje podłoża piaszczystego (próchnica, glina lub kompost), zmniejsza kwaśność (wapnowanie), zakwasza (torf wysoki lub nawóz z siarczanami). Na początku polecamy nawóz, który wzmocni korzenie roślin i będzie katalizatorem wzrostu. To nawóz do trawnika zawierający w swoim składzie azot.

 

Nawożenie trawnika na wiosnę

 

Wiosenne nawożenie trawy wykonujemy najwcześniej w połowie marca, najlepiej jednak na przełomie marca i kwietnia. Jeśli przez zimę na trawniku zebrał się tzw. filc, czyli ubita warstwa obumarłych ździebeł, liści i mchu, trzeba wykonać zabieg wertykulacji. Polega on na pionowym nacięciu podłoża przy użyciu narzędzia zwanego wertykulatorem. Po zgrabieniu i usunięciu wyciągniętego z trawnika filcu, warto dokonać dokładnych oględzin darni – w miejscu ubytków trawy wykonujemy uzupełniający wysiew nasion. Nawóz do trawy na wiosnę możemy rozrzucić najwcześniej po 7 dniach od koszenia i wertykulacji. Nawożenie trawnika wiosną jest niezbędne, by uzupełnić składniki pokarmowe w podłożu, które zostały już wyczerpane. Wiosenne nawożenie ma pobudzić wzrost trawy po zimie, wspomóc odbudowę murawy i jej zazielenianie się. Właśnie dlatego wiosną stosuje się nawozy o wysokiej zawartości azotu (jednoskładnikowe lub wieloskładnikowe), które pobudzają trawę do intensywnego wzrostu i przyspieszają zagęszczanie się trawnika. Przed nawożeniem należy uprzątnąć trawnik – preparaty odżywcze w pełni poskutkują tylko wtedy, gdy będą mogły swobodnie docierać do podłoża. Jeśli nawożenie trawnika po zimie rozpoczniemy zbyt wcześnie i zdarzy się przymrozek, nawóz nie wniknie w przemarzniętą glebę. Najlepiej zastosować nawozy tzw. startowe lub wiosenne nawozy do trawników. Mają one w swoim składzie wysoką zawartość azotu – N, (odpowiedzialnego za szybki i bujny wzrost) oraz komplet niezbędnych makroelementów (fosfor – P i potas – K) oraz mikroelementów (np. magnez – Mg i wapń – Ca). Przed zakupem nawozu, sprawdźmy jakość gleby, pozwoli to nam dobrać odpowiedni nawóz. Jeśli po zbadaniu próbki gleby okaże się, że brakuje w niej azotu, należy zastosować nawozy mineralne jedno lub wieloskładnikowe. Azot na trawnik wpłynie stymulująco, poprawi jego wzrost i wybarwienie listków. Warto, aby wybrany preparat nawozowy posiadał też spore ilości fosforu, który odpowiada za ukorzenienie roślin. Jeśli jednak okaże się, że podłoże trawnika nie posiada znaczących niedoborów, wystarczy zasilenie nawozem naturalnym np. kompostem. Stosowanie nawozów mineralnych na trawnikach, które tego nie potrzebują, może wywołać przenawożenie, skutkujące zasoleniem podłoża i przypaleniem trawy, a w kolejnym sezonie silniejszym rozwojem chwastów.
Wiosna to często czas zakładania trawników. Po napowietrzeniu i odchwaszczeniu podłoża, należy odpowiednio je zasilić. Glebę piaszczystą można wymieszać z kompostem, gliną lub próchnicą, a ciężką ziemię gliniastą rozluźnić mieszanką piasku i torfu. Nawożenie podłoża dla trawy warto rozpocząć już jesienią – najlepiej skorzystać z kompostu, substratu torfowego lub obornika. Jeśli nie zasililiśmy gleby w poprzednim sezonie, zróbmy to na kilka tygodni przed wiosennym wysiewem nasion. Warto sprawdzić także pH gleby pod trawnik – jeśli będzie zbyt kwaśna, trzeba wykonać wapnowanie, a jeśli jej odczyn będzie obojętny lub zasadowy, trzeba zakwasić ją nawozami siarczanowymi lub torfem wysokim. W przypadku świeżo założonych trawników dobrze sprawdza się nawóz startowy do trawy, poprawiający m.in. jej ukorzenienie.

 

Nawożenie trawnika latem

Letnie nawożenie darni ma miejsce wyłącznie, jeśli sprzyja temu pogoda, jednak jest ono bardzo ważne dla utrzymania odpowiedniej barwy trawy. Nawożenie trawnika latem najlepiej zaplanować na czerwiec. Latem na skutek wysokiej temperatury i częstych opadów deszczu dochodzi do intensywnego wzrostu trawy. Częste koszenie może jednak doprowadzić do niedoborów składników pokarmowych. Celem letniego nawożenia jest zminimalizowanie zniszczeń poczynionych przez intensywne nasłonecznienie oraz przeciwdziałanie rozwojowi chwastów.W okresie letnim stosuje się szybkodziałające uniwersalne nawozy azotowe. Nawóz letni ma za zadanie chronić trawę i regenerować ją jeśli zostanie wypalona przez słońce. Walka z suszą oznacza też zwalczanie chwastów. Nawóz nie powinien mieć zbyt dużo azotu – trawnik rośnie wolniej, a Ty masz mniej koszenia. Jednocześnie masz pewność, że murawie nie brakuje substancji odżywczych i jest odpowiednio nawodniona. Możemy też zasilać trawnik za pomocą nawozu uniwersalnego o niskiej dawce azotu – stosowanie latem preparatów bogatych w azot powoduje, iż trawa rośnie bardzo intensywnie i nie ma czasu, by przygotować się do zimowego odpoczynku. Nawozy zawierające azot stosujemy tylko końca lipca.

 

Nawożenie trawnika jesienią

Jesienne zasilanie można przeprowadzić dwukrotnie – najpierw w drugiej połowie sierpnia, a następnie pod koniec września/października. Pod koniec sezonu (druga połowa września) do nawożenia trawników wybieramy specjalne nawozy jesienne do trawników o bardzo małej zawartości azotu lub całkowicie pozbawionych tego składnika. Niska zawartość azotu nie pobudza trawy do wzrostu oraz ogranicza rozwój chwastów. Zabieg należy koniecznie wykonać przed pierwszymi przymrozkami, które mogą uniemożliwić trawom pobieranie substancji odżywczych. Ponieważ przed zimą nie zależy nam na tym, aby trawnik rósł i się rozwijał. Dzięki małej zawartości azotu, ale za to zwiększonej ilości potasu i fosforu udaje się poprawić mrozoodporność trawy, zwiększyć jej wytrzymałość na pleśń zimową i wzmocnić korzenie. W jesiennych nawozach znajdują się też odżywcze mikroelementy – miedź, żelazo, bor i mangan. Prawidłowo zastosowany nawóz jesienny przynosi następujące korzyści: uspokaja się po intensywnym wzroście, lepsze przygotowanie roślin do zimy, zwiększenie mrozoodporności, lepszy start na wiosnę, obfitsze kwitnienie i plonowanie. Bujne, młode źdźbła z łatwością padłyby ofiarą przymrozków. Nawożenie trawnika na zimę kończymy na początku października – jeśli przekroczymy ten termin trawa nie zdąży przygotować się do zakończenia okresu wegetacyjnego. Trawa nawożona azotem jesienią jest bardziej narażona na przemarznięcie i choroby grzybowe. Skutkiem tego bywa pojawianie się wiosną pleśni śniegowej. Jako nawóz jesienny mączkę bazaltową najlepiej stosować późną jesienią ze względu na brak azotu. To bogate źródło wzmacniającej i uodparniającej rośliny krzemionki, wapnia, żelaza, magnezu (magnez np. poprawia wybarwienie iglaków i zapobiega ich brązowieniu), a także fosforu i potasu. Te dwa ostatnie składniki to podstawowe składniki nawozów jesiennych, które wspomagają drewnienie pędów i ułatwiają roślinom przezimowanie. W okresie zimowym składniki nawozu będą miały szansę ulec korzystnym przemianom i dobrze przenikną do gleby. Mogą okazać się bardzo potrzebne wczesną wiosną, gdy rośliny zaczną ruszać z wegetacją, a zastosowanie nawozów nie będzie jeszcze możliwe ze względu na zamarznięte podłoże. Nazwę "nawóz jesienny" należy interpretować jako "zabezpieczający rośliny na jesień i zimę".

 

Nawozy organiczne

Organiczne nawożenie trawników cieszy się dużą popularnością, bo jest uznawane za ekologiczne, ale też oszczędne. Przyczynia się do wzbogacenia gleby w składniki odżywcze, w tym drogocenną próchnicę czy torf. Zastosujmy kompost, obornik, torf ogrodniczy, biohumus. Najpopularniejszym zastosowaniem nawozu jest uprawa trawnika na glebie suchej, piaszczystej, gdzie odczyn podłoża wymaga odkwaszenia.

 

Dodatkowe nawożenie trawnika

 

Trawnik najlepiej rośnie na podłożu o lekko kwaśnym odczynie (pH 5,5-6). Zbytnie zakwaszenie gleby może jednak doprowadzić do pogorszenia się jego kondycji. Co 2-3 lata warto zbadać pH podłoża i w razie potrzeby przeprowadzić wapnowanie przy użyciu nawozów wapniowo-magnezowych. Zabieg ten najlepiej wykonać przed rozpoczęciem sezonu wegetacyjnego (koniec lutego/początek marca) lub tuż po jego zakończeniu (koniec października/listopad). Warto pamiętać o zachowaniu minimum kilkutygodniowego odstępu między wapnowaniem a nawożeniem organicznym lub mineralnym. Do wapnowania używamy wyłącznie specjalistycznych nawozów ogrodniczych – posypanie trawnika budowlanym wapnem palonym lub gaszonych będzie dla trawy zabójcze. Do odkwaszania podłoża służą preparaty wapniowo-węglanowe. Dolomit zawiera zwykle około 30% tlenku wapnia, a kreda nawozowa – około 50% tlenku wapnia. Dawkę nawozu stosujemy w oparciu o wytyczne producenta i charakter gleby pod naszym trawnikiem. Wapno możemy rozsypywać ręcznie, ale najlepiej użyć do tego celu ogrodniczego rozsiewacza do nawozów, gwarantującego równomierną dystrybucję preparatu. Zabiegu nie wolno łączyć z nawożeniem – w wyniku zmieszania wapna i preparatów odżywczych powstaną związki chemiczne zabójcze dla darni. Nie zawsze standardowe nawożenie pielęgnacyjne wystarczy, by zachować wspaniały wygląd murawy. Jeśli dopiero zakładamy trawnik lub nasza murawa w ostatnim czasie wyraźnie straciła swój blask, powinniśmy pomyśleć o dodatkowym nawożeniu. Na etapie zakładania trawnika warto sięgnąć po nawóz startowy (wieloskładnikowy z azotem, potasem i fosforem) wspomagający budowę silnych korzeni, zwiększający odporność na suszę, pobudzający wzrost młodej trawy i równomierne zagęszczanie się murawy. Jeśli na trawniku pojawiły się chwasty lub mech, warto wykorzystać nawóz z siarczanem żelaza, który hamuje rozwój mchu i poprawia zagęszczenie murawy. Nawóz tego typu najlepiej stosować na początku sezonu wegetacyjnego. W przypadku problemów z trawnikiem przydadzą się też nawozy regeneracyjne – o wysokiej zawartości azotu z dodatkiem cennych mikroelementów. Pozwalają one przywrócić piękny wygląd osłabionym, zniszczonym, przerzedzonym, przesuszonym trawnikom. Regeneracyjne nawozy do trawnika można z reguły stosować przez cały sezon wegetacyjny.

 

 

Nawożenie trawnika wapnem

Raz na 2-3 lata warto sprawdzić pH podłoża. Można to zrobić przy pomocy specjalnego urządzenia – pH metru lub oddać próbkę gleby do analizy w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej. Trawa najlepiej rośnie przy pH 5,5-6,5. Jeśli pH gleby jest niższe (zbyt kwaśne) odkwaszamy je granulowanym wapnem do odkwaszania trawników, natomiast na glebach o pH 7,0–8,0 (zbyt zasadowych) stosujemy nawozy zakwaszające, np. siarczan amonu. Do odkwaszania trawnika można także stosować dolomit (nawóz wapniowo-magnezowy) jednak ze względu na formę pylistą jest on trudny w stosowaniu.

Stosując gotowe mieszanki nawozowe do trawników, kupowane w sklepach i centrach ogrodniczych, należy uważnie czytać informacje zamieszczone na opakowaniach. Niektóre nawozy zawierają dodatkowo związki, które ograniczają wzrost chwastów i mchu na trawniku (np. Target nawóz do trawników z mchem), zagęszczają trawę (Substral nawóz zagęszczający trawę), nadają intensywny zielony odcień źdźbłom lub spowalniają wzrost trawy (Substral 100 dni nawóz do trawnika "Mniej Koszenia"). Dobre produkty powinny zawierać składniki takie jak azot, fosfor, magnez, a także potas. Musimy też pamiętać, że samo mineralne nawożenie trawnika nie wystarcza. Choć na krótką metę przynosi doskonałe rezultaty, to jednak z czasem gleba ulega zmęczeniu i zaczyna w niej brakować niezbędnych substancji organicznych. Dlatego niezbędne podczas nawożenia trawnika są także nawozy organiczne. Należą do nich kompost, obornik (na trawę można stosować tylko obornik dobrze przekompostowany) i torf ogrodniczy. Nawozy te muszą być odpowiednio rozdrobnione, rozkładane równomiernie, najlepiej wczesnym rankiem lub wieczorem podczas pochmurnej pogody. Warto je stosować późną jesienią lub wczesną wiosną przynajmniej raz na 3 lata. Organiczne nawożenie trawnika ma wiele zalet. Poprawia właściwości fizyko-chemiczne i stosunki wodne gleb oraz chroni darń przed niesprzyjającymi warunkami klimatycznymi. Naturalne nawozy organiczne wpływają również na gromadzenie się w glebie próchnicy oraz ożywiają działanie mikroorganizmów glebowych. Ma to znaczenie szczególnie przy nawożeniu trawników usytuowanych na glebach piaszczystych, bardzo lekkich i mało urodzajnych. Podczas stosowania nawozów organicznych nie istnieje ryzyko przenawożenia trawnika, ponieważ dostarczają one roślinom zbilansowaną dawkę niezbędnych makro- i mikroelementów, a ilość uwalnianych z nich składników mineralnych regulują procesy naturalne. Wybierając nawóz warto również zwrócić uwagę na jego wydajność, co do której informacje powinno zawierać opakowanie producenta. Dzięki dostępności nawozów w opakowaniach różnej wielkości, można bez trudu dobrać odpowiednią ilość produktu do rozmiaru trawnika.