Strąkowiec fasolowy

 

 

Szkodliwość strąkowca fasolowego polega na niszczeniu nasion fasoli. Larwy strąkowca pojedynczo lub po kilka rozwijają się we wnętrzu nasiona. Na zasiedlonych przez larwy nasionach obserwuje się okrągłe plamki, wyglądające jakby były tłuste. W takim miejscu larwa otwiera okienko, przepoczwarcza się, po czym, przez okienko wychodzi dorosły chrząszcz. Trzeba zatem pamiętać – szkodnik cały czas był w tych nasionach. Nasiona wyjedzone przez larwę są puste w środku! Dorosłe chrząszcze bardzo szybko znoszą jaja w kolejnych nasionach. W sprzyjających warunkach chrząszcze wylatują z pomieszczeń magazynowych i składają jaja na strąkach roślin rosnących na polu. Wylęgające się larwy wgryzają się do wnętrza nasion. Początkowo żerują w warunkach polowych, ale ich rozwój kończy się w magazynie po zbiorze nasion i przeniesieniu ich do przechowalni. Strąkowiec w polskich warunkach klimatycznych odbywa zazwyczaj cały cykl rozwojowy w przechowalniach. Jest to gatunek ciepłolubny, dla którego optymalne warunki rozwoju panują w temperaturze 27-30˚C i wilgotności około 85%. Dorosły chrząszcz strąkowca jest wielkości 2-4,5 mm. Jego brunatnoszare pokrywy nie pokrywają do końca szarego odwłoka. Pokrywy są pokryte delikatnymi złotawymi łuskami, na których widoczne są ciemniejsze cętki. Larwa strąkowca wielkości 0,7 mm jest pulchna, beznoga, kremowa z ciemną głową. Młode larwy natomiast posiadają szczątkowe odnóża i owłosienie, które później zanika. Wielu sprzedawców fasoli i grochów także nie wie, że w towarze jaki oferują (zwłaszcza z własnych zbiorów – sprzedawcy na bazarach i zielonych rynkach) są szkodniki, a po ich zakupie i przetrzymaniu w ciepłych warunkach zaczynają wychodzić z nasion strąkowce. Któż bowiem ogląda fasolkę po fasolce i szuka śladów obecności wewnątrz larw na etapie zbierania plonu lub zakupu roślin pod kątem kulinarnym?

 

 

Zapobieganie i zwalczanie.

Nasiona do przechowywania, należy je wyselekcjonować, odrzucając te wyraźnie zaatakowane przez strąkowca. W magazynach najlepiej utrzymywać temperaturę na poziomie 0-10˚C, w której szkodnik ginie. Na plantacjach należy opryskiwać rośliny odpowiednim środkiem ochrony roślin w momencie pojawiania się szkodnika. Najlepszym momentem na wykonanie zbiegu jest faza, gdy roślina ma zawiązanych 50% strąków typowej długości do fazy pełnej dojrzałości strąków. 

W okresie od końca jesieni do końca zimy (listopad-marzec) należy przynajmniej dwa razy w miesiącu przeglądnąć nasiona fasoli i grochów jakie przechowujemy w mieszkaniach, piwnicach lub garażach czy nie ma w nich chrząszczy, okienek (widoczne pod światło) na nasionach lub już dziur. Każde nasiono uszkodzone i każdego chrząszcza należy zniszczyć mechanicznie, nasiona własnoręcznie zebrane lub kupione (np. na cele konsumpcyjne) najlepiej przechowywać w chłodnym, ale suchym miejscu. Strąkowiec przestaje rozwijać się w temperaturze +5 stopni Celsjusza, a o ginie w temperaturze zera i poniżej zera, gdy stwierdzi się w okresie jesieni i zimy pierwsze chrząszcze lub uszkodzone przez nie nasiona i jest ryzyko, że w innych też szkodnik jest, to natychmiast należy je przesypać do papierowej torebki lub pojemnika plastikowego i umieścić w lodówce i tam trzymać. W lodówce jest zwykle temperatura do 5 stopni Celsjusza, która zatrzyma rozwój larw i ich żerowanie. Jeżeli będzie w granicach zera to być może i je zabije, po wykryciu pierwszych chrząszczy i uszkodzeń nasion można szkodnika zabić temperaturą poprzez umieszczenie takich nasion w zamrażalniku w temperaturze do -10 stopni Celsjusza na czas do 12 godzin, bardzo dobrym rozwiązaniem zapobiegającym niszczeniu nasion przez strąkowca jest natychmiastowe ich przemrażanie w temperaturze do -5 stopni Celsjusza na 3-5 godzin zaraz po zbiorach, gdy nasiona są już wyschnięte i gotowe do przechowywania. Ujemna temperatura w ciągu kilku dni zabija wszystkie stadia rozwoju szkodnika. Zabicie młodych larw na tym etapie to najskuteczniejszy sposób pozbycia się go i nie dojdzie wówczas do poważnego zniszczenia wnętrza fasoli czy też grochu, a tym samym ryzyko, że zimą wylecą nam w pomieszczeniach chrząszcze jest mniejsze, należy dbać o porządek w miejscu przechowywania nasion. Należy je dokładnie sprzątać a wszystkie resztki nasion niszczyć, w tym ewentualne szkodniki jakie się wykryje, wiosną należy wysiewać tylko nieuszkodzone nasiona fasoli/grochu a wszystkie z otworkami niszczyć mechanicznie, głęboko zakopać lub wrzucać do ogniska. Nie należy ich wyrzucać na kompostownik, gdyż larwy wówczas przeżyją i pod koniec wiosny pojawią się chrząszcze, jeżeli co roku pojawia się problem ze strąkowcem to wówczas w okresie lipca i sierpnia wykonuje się zabieg zwalczania go na grządkach dedykowanymi do tego celu środkami ochrony roślin.