Śmietka kiełkówka, śmietka glebowa

 

 

Śmietka kiełkówka to niewielka, szara muchówka, długości 4-6 mm. Dorosłe muchówki pojawiają się wiosną, na przełomie kwietnia i maja, której larwy mogą uszkadzać nasiona i siewki ogórka, fasoli oraz innych warzyw. Dorosłe muchówki żywią się nektarem i nie są szkodliwe dla upraw. Problemem natomiast są larwy wylegające się z jaj złożonych przez muchówkę. Uszkadzają one kiełkujące nasiona i siewki, stąd nazwa śmietka kiełkówka. Larwy śmietek nie mają odnóży, są bladożółte i osiągają od 6 do 8 mm długości. Samice śmietki kiełkówki składają jaja pod grudkami świeżo wzruszonej ziemi na grządkach z warzywami. Wylęgające się z jaj larwy początkowo zjadają rozkładającą się materią organiczną ale z czasem przechodzą na kiełkujące nasiona. Szkodnik wyjada środki nasion, w wyniku czego nasiona nie kiełkują. Larwy śmietki wgryzają się też do łodyg siewek oraz do liścieni, w wyniku czego zahamowany zostaje wzrost roślin i siewki obumierają. Czasami wewnątrz kiełkujących nasion i w wyrastających kiełkach można zauważyć białawe larwy i wygryzione przez nie korytarze. Wówczas możemy być pewni, że sprawcą zniszczeń jest śmietka. Osobniki pierwszego, wiosennego pokolenia śmietki kiełkówki wyrządzają największe szkody w rejonach stałej uprawy warzyw strączkowych i dyniowatych, głównie ogórka i fasoli, ale mogą też uszkadzać wschody innych warzyw. Rozwojowi larw śmietki sprzyja dłuższy czas, jaki mija od wysiewu nasion fasoli do wschodów. W ciągu sezonu wegetacyjnego może pojawić się kilka pokoleń śmietki, przez co nowe zasiewy warzyw bywają uszkadzane aż do końca lata.

 

 

Zapobieganie i zwalczanie.

Oba gatunki śmietek do naszych upraw przyciąga zapach materii organicznej, szczególnie mało przetworzonej (w końcu to ta właśnie materia jest pierwszym pokarmem dla larw po wylęgu z jaj). Dlatego po rozłożeniu na grządkach warzywnych obornika lub kompostu należy je dokładnie przekopać z ziemią. Wkopanie nawozów organicznych nieco głębiej sprawi, że ich zapach nie będzie już tak nęcący dla śmietki. Warto też stosować nawozy organiczne jesienią, w roku poprzedzającym zasiewy, a nie dopiero tuż przed siewem. Warto także zaprawiać nasiona ogórków i innych warzyw przed wysiewem. Zaprawiane nasiona są rzadziej atakowane przez larwy śmietki. Nie powinniśmy wysiewać ogórków w sąsiedztwie długo kwitnących upraw (na przykład koniczyny) oraz nie dopuszczać do masowego kwitnienia chwastów w okolicy grządek warzywnych, gdyż nektar z kwitnących chwastów będzie doskonałym pożywieniem dla dorosłych muchówek. Usuwanie chwastów z grządek warzywnych, jak i ich najbliższego sąsiedztwa, jest zatem bardzo ważnym zabiegiem w zwalczaniu śmietki kiełkówki. Pamiętajmy też o zachowaniu zasad zmianowania warzyw. Nie powinno się uprawiać ogórków rok po roku na tych samych grządkach, jak również na stanowiskach po roślinach wieloletnich, łąkach i pastwiskach oraz po uprawach pozostawiających dużo resztek pożniwnych.
Warto też wokół grządek z ogórkami uprawiać bazylię i wrotycz pospolity, które wytwarzają substancje odstraszające muchówki śmietki.
Pomocne jest też podlewanie roślin wyciągiem z wrotyczu. Aby przygotować taki wyciąg 300 g świeżego ziela lub 30g suszu z wrotyczu zalewamy 10 litrami zimnej wody i pozostawiamy na 24 godziny. W tym czasie może się wytworzyć się lekka piana, ale nie należy się tym przejmować. Po upływie 24 godzin otrzymany wyciąg przecedzamy i rozcieńczamy z wodą w stosunku 1:2.
Preparatem zalecanym do oprysków przeciwko śmietce kiełkówce w ogórkach i na fasoli jest Mospilan 20 SP. Opryskujemy kiełkujące rośliny w okresie od momentu ukazania się kiełków na powierzchni ziemi, aż do końca fazy, gdy pierwszy liść właściwy jest całkowicie rozwinięty. Oprysk można powtórzyć po 7-10 dniach. Maksymalnie można wykonać 2 opryski. Nasiona przed wysiewem zabespieczamy Zaprawą Marshal, Promet i innymi środkami zabezpieczającymi przed śmietkami.